بررسی مفهوم «اندوه» در شعر سهراب سپهری و تطبیق آن با آموزه‌ها‌ی عرفان اسلامی

چکیدهاصطلاح و گسترة معنای «اندوه» در عرفان اسلامی ـ ایرانی، از جایگاهی رفیع برخوردار است و از میان آثار شاعران معاصر، در شعر سهراب سپهری نمود و جلوۀ بیشتری یافته و بسیار پربسامد است. آشکار است که اندیشۀ عرفانیِ سهراب در سروده‌هایش، او را از دیگر معاصرانش کاملاً متمایز می‌کند؛ لیکن یافتن مشرب و منشأ دیدگاه‌های عرفانی او به‌دشواری قابل درک و دست‌یابی است. در این جُستار، معنا و مفهوم «اندوه» در شعر سهراب با دیدگاه‌ها و آموزه‌های عرفان اسلامی، مطابقت و بررسی شده است. یافته‌های این پژوهشِ توصیفی تحلیلی که بر اساس رویکردِ ادبیّات تطبیقی و مطالعات میان‌رشته‌ای تدوین گردیده است، گواه آن است که به دو دلیل، عدمِ مطابقتِ کاملِ مفهومِ «اندوه» در شعر سهراب با عرفان اسلامی ثابت شد؛ نخست اینکه در عرفان اصیل، «فاصله» وجود ندارد و بر «وصل» تأکید می‌شود، در‌صورتی‌که در شعر سهراب، تأکید بر وجود فاصله است. دو‌دیگر این‌که دست‌یابی به «حقیقت اصیل» در شعر سهراب، ناممکن و محال است، در حالی که در عرفان اسلامی این‌چنین نیست.